آشنایی با انواع سکه طلا در ایران

سکه طلا قطعه‌ای فلزی به شکل دایره و تخت است که وزن، جنس، عیار و شکل مشخصی دارد. هرکدام از انواع سکه‌ها در دو طرف خود دارای اشکال و علائم رسمی مختلفی هستند.

سکه طلا در گذشته پشتوانه مالی بسیاری از کشورها بوده و در برخی از کشورها هنوز هم هست (برخی دیگر از کشورها پشتوانه های مالی دیگری دارند). در نتیجه ضرب آن باید بصورت کاملا قانونی انجام شود. عیار طلای سکه‌های طلا در ایران (طرح جدید و قدیم) 900 از 1000 است. اما منظور از عیار چیست؟

✍ جدول دسترسی سریع به مهم ترین عناوین این مطلب

• منظور از عیار طلا چیست؟
• انواع سکه طلا در بازار ایران چه هستند؟
• انواع سکه طلا از نظر اندازه و وزن
• تشخیص تجربی سکه اصل
• موارد غیرقانونی ضرب سکه های تقلبی

منظور از عیار طلا چیست؟

عیار میزان یا واحدی برای تعیین خلوص طلاست. در واقع به نسبت طلای استفاده شده در هر قطعه طلا به وزن کل آن قطعه، عیار گفته می‌شود. عیار طلای خالص برابر با 1000 در نظر گرفته می‌شود، یعنی در یک کیلوگرم طلا 1000 گرم طلای خالص وجود دارد. طلای 24 عیار یعنی طلایی که کاملا خالص است. با این وجود چون هیچگاه طلایی با این عیار وجود ندارد شمش‌ها با عیار 999.9 معامله می‌شوند.

انواع سکه طلا در بازار ایران چه هستند؟

تا اینجا سعی شد که انواع سکه طلا را از نظر مفاهیم عیار، وزن و طرح موردبررسی قرار دهیم. حال نوبت این است که بدانیم بر اساس این مفاهیم چه نوع سکه‌هایی در بازار ایران وجود دارد.

به‌طورکلی سکه‌های تمام بهار آزادی، نیم بهار و ربع بهار اصلی‌ترین انواع سکه طلا ایران را تشکیل می‌دهند. انواع سکه بهار آزادی در بازار به دو نوع طرح قدیم و طرح جدید (امامی) تقسیم می‌شوند. هر دو نوع این سکه‌ها دارای عیار ۲۲ (۹۰۰ گرم طلا در هر هزار گرم) و وزن ۸٫۱۳۳ گرمی هستند؛ بنابراین عملاً از نظر ارزش فیزیکی برابر هستند؛ اما نوع استفاده بانک مرکزی از سکه امامی به‌عنوان شاخص اصلی اقتصاد داخلی باعث شده است که سکه طرح امامی همیشه گران‌تر از انواع سکه طلا بهار آزادی طرح قدیم باشد.

نیم‌سکه، ربع‌سکه و سکه یک گرمی نیز دارای عیار ۲۲ هستند که به ترتیب دارای وزن‌های ۴٫۰۶۶۵، ۲٫۰۳۲۲۵ و ۱٫۰۱ گرمی است.

در بین انواع سکه طلا می‌توان سکه یک گرمی را جزو آخرین و جدیدترین انواع سکه طلا دانست. درواقع با افزایش بهای سکه و کم شدن توانایی خرید خانوارها و برای این‌که خرید و فروش سکه بتواند رونق خود را حفظ کند، بانک مرکزی اقدام به ضرب سکه‌های یک گرمی با عیار بالا (۲۲) کرد. این سکه‌ها توانست نیاز مصرف‌کننده به داشتن سکه طلا با عیار بالا و قیمت پایین‌تر را برطرف کند.

انواع دیگر سکه‌ها نیز در بازار موسوم به سکه‌های پارسیان وجود دارد. این سکه‌ها از نظر عیار، پایین‌ترین انواع سکه طلا محسوب می‌شوند و عیاری برابر با ۱۷ (۷۵۰ از ۱۰۰۰ گرم) دارند. این سکه‌ها به سبب داشتن عیار پایین و همچنین تنوع وزنی از ۰٫۱ گرم تا ۲ گرمی باعث شد که خریدار خوبی را به سمت خود جذب کند. این سکه‌ها بر اساس وزنی که به‌صورت حک‌ روی پوشش آن‌ها نوشته‌شده قیمت‌های مختلفی دارند، اما مسلماً می‌توان گفت که قیمت آن‌ها بسیار کمتر از قیمت انواع دیگر سکه‌های طلا محسوب می‌شود.

انواع سکه طلا از نظر اندازه و وزن

وزن به‌عنوان یک شاخص اندازه‌گیری در بسیاری از مفاهیم کاربرد اساسی و مهم دارد. همان‌طور که در ابتدای این مقاله نیز بیان کردیم، در مشخص کردن خلوص یا همان عیار انواع سکه طلا از مسئله وزن استفاده می‌شود.

به‌جز این، قیمت‌گذاری‌های انجام‌شده بر روی انواع سکه طلا یا انواع دیگر طلا نیز بر اساس وزن اعلام می‌شود. اصولاً این قیمت بر اساس گرم و انس از طرف مراکز معتبر اعلام می‌شود. به خاطر داشته باشید که انس یک واحد جهانی است و قیمت طلا بر اساس گرم نیز بر اساس انس جهانی محاسبه می‌شود.

در مورد وزن انواع سکه طلا حرف زیادی وجود ندارد. آن چیزی که مشخص است این است که هرچه سکه یا یک شئ طلا سنگین‌تر باشد قیمت بالاتری دارد. از آنجایی‌که طلا ماده‌ای بسیار ارزشمند محسوب می‌شود، قیمت بالاتری نیز نسبت به اکثر مواد دیگر دارد. ازاین‌رو عملاً خریدوفروش آن در حجم‌های بالا بسیار کم اتفاق می‌افتد. برای این‌که بتوان این مبادلات را در بازار محاسبه کرد، سعی شده است که کمترین و عملی‌ترین نوع شاخص را برای آن استفاده کنند و این چیزی جز گرم نیست.

احتمالاً در بازار سکه و طلای ایران نیز نام انواع سکه طلا تمام، نیم و ربع را شنیده باشید و در کنار این‌ها نیز نام سکه یک گرمی و سکه‌های پارسیان را شنیده باشید. عمده تفاوت میان این انواع سکه طلا را می‌توان همین وزن طلای به‌کاررفته در آن‌ها دانست. کاملاً طبیعی است که طلای به‌ کار رفته هرچه کمتر باشد، سکه طلا از نظر قیمتی ارزان‌تر محسوب می‌شود.

سکه های بهار آزادی یا سکه های 900 عیار:

• سکه بهار آزادی با عیار 6/21 که عموماً آن را 22 عیار میشناسند و وزن آن 133/8 گرم و قطر آن 22 میلیمتر می باشد.
• سکه پهلوی که هم وزن و به اندازه سکه کامل بهار آزادی یعنی عیار 22 و وزن 133/8 گرم و قطر آن 22 میلیمتر می باشد.
• سکه نیم بهار آزادی وزن 0665/4 گرم و با قطر 19 میلیمتر و عیار آن 22
• سکه ربع بهار آزادی وزن 03225/2 با قطر 14 میلیمتر و عیار آن 22

تشخیص تجربی سکه اصل

شناخت تجربی که از سکه های بانکی داریم، از روی صدای انداختن آن برروی زمین و زنگ ادامه دار و تقریبا ممتد آن و نوشته های واضح و مشخص که برروی آن حک گردیده می تواند باشد.

موارد غیرقانونی ضرب سکه های تقلبی

هر کسی شبیه هر نوع مسکوک طلا و نقره داخلی و یا خارجی از قبیل سکه بهار آزادی و سکه های حکومت قبلی ایران اعم از لیره و نظایر آن را از پولها و ارزهای دیگر که مورد معامله واقع می شوند بسازد و یا عالماً وارد کشور نماید یا مورد خرید و فروش قرار دهد یا ترویج قلب نماید مشمول مجازات از یک تا ده سال حبس خواهد شد.

هر کس به قصد تقلب به هر نحو از قبیل تراشیدن و بریدن و نضایر آن از مقدار مسکوکات طلا و یا نقره ایرانی و یا خارجی نماید و یا از وزن آن بکاهد یا عالماً و یا عمداً در ترویج این قبیل مسکوکات شرکت نماید یا آن را در داخل کشور نماید به حس از 1 تا 3 سال محکوم خواهد گردید.